Trener, behawiorysta, zoopsycholog?

Instruktor szkolenia psów, trener psów i behawiorysta to nieistniejące zawody.

Zapytacie – jak to?

Nie istnieją zgodnie z klasyfikacją zawodów i specjalności Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Znajdziemy tam natomiast zoopsychologa i tresera psów.

Trener (treser) psów

W zasadzie prawie żadna osoba pracująca szkoleniowo nie używa jednak słowa “treser” ze względu na dość negatywne skojarzenia z “tresurą”, która jest wiązana z przymusem, jakimiś sztuczkami.

Najczęściej przedstawiamy się jako trenerzy lub instruktorzy szkolenia psów. Dlaczego? Bo najlepsza praca trenerska to praca z parą człowiek-pies. Jednak mimo niezgody na nazewnictwo postępujemy tak, jak zdefiniowany został nasz zawód.

Za psz.praca.gov.pl:

Treser psów szkoli psa lub psa i jego przewodnika oraz przeprowadza ocenę predyspozycji psychicznych psa. Treser psów jest zawodem o charakterze usługowym.

Celem jego pracy jest przygotowanie psa do zachowań nieuciążliwych i niestanowiących zagrożenia dla ludzi i zwierząt w jego otoczeniu. Przyucza także psy do uczestnictwa w psich sportach i do wykonywania zadań specjalistycznych takich, jak: pomoc osobom niepełnosprawnym, detekcja węchowa, ratownictwo, myślistwo, pasterstwo i innych.

Treser przekazuje przewodnikowi psa wiedzę teoretyczną i kształtuje umiejętności praktyczne postępowania z psem, niezbędne do osiągnięcia przez psa wysokiego poziomu uspołecznienia i posłuszeństwa. Treser sprawdza efekty szkolenia podczas egzaminów i konkursów dla psów i ich przewodników. Ocenia predyspozycje psa na podstawie jego cech psychicznych. W razie potrzeby kieruje zwierzę na konsultacje do lekarza weterynarii w celu wykluczenia wpływu choroby na zachowanie psa bądź do behawiorysty zwierzęcego (zoopsychologa) w przypadku wystąpienia zachowań nietypowych dla gatunku lub groźnych dla otoczenia.

Treser psów zna aktualne wyniki badań naukowych z zakresu psychologii psów. Dobierając metody szkoleniowe unika sprawiania psu dyskomfortu, bólu bądź wywoływania strachu. W swojej pracy kieruje się dobrostanem psów i odpowiedzialnością za bezpieczeństwo ludzi i zwierząt w trakcie zajęć.

Zadania zawodowe:

• udzielanie porad i prowadzenie szkoleń z zakresu wiedzy o psach;
• szkolenie psa i jego przewodnika w celu osiągnięcia niekłopotliwego funkcjonowania zwierzęcia w otoczeniu;
• przygotowywanie psa do celów sportowych;
• przygotowywanie psa do wykonywania zadań specjalistycznych;
• ocenianie cech użytkowych psa;
• ocenianie zagrożenia stwarzanego przez psa dla otoczenia;
• organizowanie stanowiska pracy zgodnie z zasadami BHP, ochrony ppoż
• ochrony środowiska oraz dobrostanem psów.
• udzielanie porad i prowadzenie szkoleń z zakresu wiedzy o psach;
• szkolenie psa i jego przewodnika w celu osiągnięcia niekłopotliwego funkcjonowania zwierzęcia w otoczeniu;
• przygotowywanie psa do celów sportowych;
• przygotowywanie psa do wykonywania zadań specjalistycznych;
• ocenianie cech użytkowych psa;
• ocenianie zagrożenia stwarzanego przez psa dla otoczenia;
• organizowanie stanowiska pracy zgodnie z zasadami BHP, ochrony ppoż., ochrony środowiska oraz dobrostanem psów.

Dla zawodu tresera psów brak jest formalnych wymagań dotyczących poziomu wykształcenia. Ze względu na zmienne warunki pracy, złożoność zadań, dużą
samodzielność w podejmowaniu decyzji oraz odpowiedzialność za ich skutki wskazane
jest wykształcenie średnie o dowolnym kierunku. Przez pracodawców pożądane jest
wykształcenie wyższe o kierunkach: psychologia, psychologia zwierząt, pedagogika,
weterynaria lub zootechnika.

Kandydaci do wykonywania zawodu tresera psów powinni ukończyć kurs zakończony egzaminem potwierdzającym kwalifikacje zawodowe.
Kursy organizowane są przez szkoły wyższe, placówki kształcenia ustawicznego, organizacje lub firmy zajmujące się szkoleniem psów i powinny być prowadzone przez osoby z wykształceniem wyższym kierunkowym z wieloletnim doświadczeniem w zawodzie.

Kompetencje do wykonywania zawodu tresera psów można również zdobyć w ramach szkoleń wewnętrznych w takich instytucjach jak wojsko, policja, straż graniczna, straż pożarna, służby celne, więzienne czy ratownicze. Wiele opisanych tu zadań jest wspólnych w zawodzie trener i behawiorysta.

Zoopsycholog

Zawód zoopsychologa jest zawodem nowym w Polsce. Oficjalnie ta profesja została wpisana na listę zawodów Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w dniu 1 lipca 2007 r. pod numerem 612911. Zgodnie z definicją zoopsycholog jest specjalistą w relacji człowiek – zwierzę.

Za wupkrakow.praca.gov.pl:

1.Zadania i czynności robocze:
Zakres działania zoopsychologa obejmuje wszystkie niepatologiczne zaburzenia zachowania, związane ze złą hierarchizacją lub socjalizacją, z oczekiwaniami, które są mniej lub bardziej spójne, a więc trudno zrozumiałe dla zwierzęcia. Jeśli natomiast przyczyną problemów niewłaściwego zachowania jest choroba somatyczna, wówczas o pomoc należy zwrócić się do lekarza weterynarii.

Oto przykłady zaburzeń, z którymi najczęściej zwracają się właściciele czworonogów do zoopsychologów. Należą do nich u psów m.in.: lęki, w tym lęk separacyjny, fobie, depresja, nadaktywność, nadwrażliwość, agresja wobec człowieka innych psów lub zwierząt oraz niszczenie w domu.

Do głównych zadań zoopsychologa należy:

• przeprowadzenie dokładnego wywiadu z właścicielem lub właścicielami zwierzęcia i na podstawie uzyskanych od nich informacji wyjaśnienie przyczyny występującego problemu i wskazanie optymalnych rozwiązań,
• obserwacja zachowań zwierzęcia oraz środowiska, w którym żyje, aby lepiej rozwiązać problem,
• wybór i przedstawienie właścicielowi określonej terapii zachowań, którą powinien przeprowadzić, aby usunąć lub zredukować problem z zachowaniem zwierzęcia,
• udzielanie porad dotyczących prawidłowego wychowania młodych zwierząt,
• pomoc przy wyborze zwierzęcia, ocenie jego stanu psychicznego i osobowości, w tym przeprowadzenie testów psychicznych w przypadku zakupu szczenięcia lub adopcji psa ze schroniska,
• opiniowanie zachowania zwierząt domowych w różnych sytuacjach oraz ocena warunków i przygotowania właścicieli do utrzymania tych zwierząt,
• propagowanie właściwego stosunku społeczeństwa do zwierząt domowych, oraz doradztwo w zakresie relacji miedzy zwierzętami domowymi a społeczeństwem

Osoby pragnące wykonywać zawód zoopsychologa powinny ukończyć studia wyższe. Mile widziany jest kierunek np. zootechniki, weterynarii lub psychologii. Uprawnienia do wykonywania tego zawodu można uzyskać poprzez ukończenie kursu lub studiów podyplomowych. Jedynym oficjalnie uznawanym w Polsce dokumentem potwierdzającym kwalifikacje w zawodzie zoopsychologa jest zaświadczenie na druku MEN.

Lęk separacyjny? Przeczytaj jak mu zapobiegać!

Behawiorysta

Skoro oficjalnie w Polsce mamy tylko zawód tresera psów i zoopsychologa to skąd się wziął behawiorysta i czym się właściwie zajmuje?

Określenie behawiorysta przywędrowało do nas z krajów Europy Zachodniej oraz ze Stanów Zjednoczonych i jest w potocznym rozumieniu jest właściwie tożsame z zoopsychologiem. Osoby, które wykonywały taki zawód przed 2007 rokiem, gdy zoopsycholog nie był wpisany do rejestru określały się behawiorystami (z ang. behaviorist).

Behawiorysta zgodnie z definicją to specjalista z zakresu zachowań zwierząt no i faktem jest, że dobry zoopsycholog musi korzystać z terapii behawioralnej, czyli warunkowania klasycznego oraz instrumentalnego.

I tu mamy niestety pole do nadużyć. Kurs behawiorysty może zrobić każdy. Brak sprecyzowanych wymagań, zadań sprawia, że weekendowy kurs może nadać tytuł behawiorysty. A ponieważ w przestrzeni publicznej bardziej upowszechnił się behawiorysta, a nie zoopsycholog, więc wielu osób szuka pomocy behawiorysty.

Kogo wybrać?

W związku z tym, że zawód behawiorysty jest nieuregulowany, a jednocześnie najczęściej polecany, bo jednak to określenie jest bardziej popularne niż zoopsycholog – często można zobaczyć zdania “Idź do trenera!”, “Tylko trener!”, “Żaden behawiorysta – do trenera idź”. Faktycznie – często dobry trener jest osobą, która wystarczy, ale warto pamiętać, że terapia behawioralna, opis problemów, to nie to samo, co treningi.